Eensgezind waren ze afgelopen week, de twee grote (DNB & CPB)zwaargewichten uit het financiële overheidskwartier. Het gaat weer goed met ons (althans: onze welvaart): de economie groeit weer stevig in 2015, +2%. Mooi! Toch?
Jazeker: heel mooi. En als extraatje maakte onze regering ook bekend dat ze ‘overwegen’ ons allen een belastingverlaging van 5 miljard toe te schuiven. Dubbel mooi dus! Of niet dan?
Eerst wel even twee kanttekeningen van financieel-technische aard, anders maken we onszelf misschien blij met een dooie mus. Want 1) het is een voorspelling en 2) waren De Nederlandse bank en het Centraal Plan Bureau niet nou juist die instellingen die de financiële crisis in 2008 niet zagen aankomen?
Maar goed, zelfs ik (;-) zie achter mijn bureau, aan de spreektafel en op mijn beeldscherm tekenen van economisch herstel: omzetten bij veel klanten stijgen, net als het optimisme. De 7 magere jaren zijn blijkbaar weer voorbij, de 7 vette jaren komen eraan. Opvallend is dat in veel technische analyses die groei vooral komt omdat ‘de consument’ (dat ben jij dus, ook) meer geld uitgeeft – omdat hij (jij dus) minder spaart. Waarom dat mindere sparen? Eigenlijk weet niemand dat echt natuurlijk, maar een wat vrolijkere blik op de toekomst zal zeker een rol spelen. Net als overigens de ontzagwekkend lage rente op spaarrekeningen.
Groei, wat is dat?
Bijzonder vind ik altijd te merken dat weinig mensen eigenlijk weten wat ‘economische groei’ eigenlijk is (en dat is dus niet: “Geen gezeik, iedereen rijk”).
Ik ga eens proberen het (erg) kort uit te leggen. Wat groeit is dus ‘de economie’ en wat is dat? In dit verband is dat het Bruto Nationaal Inkomen (BNI, mijn generatie kent dat nog van de middelbare school als BNP, ook wel BBP). Grofweg is het BNI te omschrijven als het inkomen dat wij met z ’n allen in NL verdienen (wiki, CBS). Groei is dus dat dat BNI stijgt, bij recessie (of krimp) daalt het BNI. Ingewikkelder dan dat is het niet. Toch? Jawel, toch wel. Want de manier waarop dat BNI wordt uitgerekend (door het CBS) is niet zonder discussie, maar we hebben even niet beter. En net nu is het CBS (in opdracht van de EU) dat allemaal opnieuw aan het uitrekenen; misschien herinner je je nog de ophef om de extra afdrachten van NL aan de EU – vanwege aangepaste manier van berekenen van, jawel, het BNI?
Ook belangrijk: dat BNI delen we dus met z ’n allen. Als er dus meer mensen in NL wonen moeten we ook delen met meer. In het kort gezegd moeten we een stijging van de ‘welvaart’ (het BNI dus) eerst delen met meer Nederlanders en wat er dan overblijft is de echte stijging van de welvaart voor iedereen.
Tot slot is er nog een factor om mee te nemen: de inflatie. Want als het BNI met x% stijgt en de inflatie stijgt ook met x% dan hebben we met z ’n allen wel meer geld, maar we kunnen er niets extra ’s mee.
Ok, gaan we echt cijferen….
BNI
Wat was het BNI in 2014, want daar komt die 2% dus bij? Dat weten we (nog) niet, want het CBS is nog aan het (her)rekenen. Het (nog niet herrekende!) BNI van 2013 weten we wel: bijna 643 miljard Euro. Het CBS schat voor 2014 nu een kleine 649 miljard Euro en dan zou de stijging 2015 dus bijna 13 miljard zijn en wordt het voor 2015 dus bijna 662 miljard Euro.
Met deze cijfers kun je nu ook zien wat het effect van de ‘crisis’ is geweest: het BNI was in 2008 een kleine 636 miljard en in 2012 bijna 641 miljard; in 5 jaar tijd dus een stijging (over 5 jaar!) van nog geen 1%. En (als de voorspelling klopt!) in 2015 dus 662 miljard Euro, ten opzichte van 2008 dus plus 26 miljard euro, +4%. In 8 jaar!
Deze cijfers zeggen dus zeker iets, maar ze moeten ook gedeeld worden door het aantal Nederlanders. Doen we dat. Jaar 2008: 636 miljard Euro voor 16.382.000 Nederlanders, dus € 38.823 per gemiddelde Nederlander (per capita, in vakjargon). Dat zou dus in 2015 662 miljard voor (schatting!) 16.860.000 Nederlanders moeten gaan worden, dus € 39.265 per capita. Per gemiddelde Nederlander stijgt het inkomen van 2008 tot 2015 dus met € 442, dus met 1,1%.
Is jouw inkomen meer gestegen? Dat kan. Dan is er ergens dus iemand die het nu dus met minder moet doen, want ‘het heilige gemiddelde’ heeft altijd gelijk.
Belastingen
Maar dan zijn we er nog niet. Want de overheid is er ook nog en die wil graag meeprofiteren. Bekend is dat de overheid ongeveer de helft van het inkomen via belastingen van (zeer) diverse aard en envelopkleur in beslag neemt. Hebben we het dus over ongeveer 6,5 miljard (van die 13 miljard groei). En dan wordt die 5 miljard die we in de huidige plannen ’terugkrijgen’ ineens een heel ander getal. Niet erg (nou ja…), ook dan is het mooi meegenomen. Maar doen alsof ons een geweldige en vrijgevige gift wordt gedaan? Nou nee, niet echt dus. Een sigaar uit eigen doos is het – maar die kunnen ook lekker smaken…….