De laatste tijd duikt het steeds vaker op: vragen, gedoe en problemen bij bedrijfsmatig verstrekte leningen. Logisch ook wel: het is zeker geen nieuw verschijnsel, maar er komen er steeds meer en dus ook steeds meer problemen en vragen. Waarom is dat (meer) logisch?
Omdat er aan de ene kant steeds meer ondernemers komen die geld ‘over’ hebben (gespaard voor hun oudedag bijvoorbeeld) en met lede ogen daar 1% (of minder) rente op zien bijgeschreven. En aan de andere kant komen er steeds meer bedrijven (en mensen) die – al dan niet door de crisis, de bancaire voorzichtigheid en de hoge rente daar – geld nodig hebben en het niet (kunnen) krijgen. Makkelijke match natuurlijk. Toch? Maar er zitten de nodige fiscale haakjes en ogen aan dat uitlenen. Vooral als er iets fout gaat. Na de break…
Vennootschapsbelasting
Bedrijven die onder de Vennootschapsbelasting vallen (B.V. ‘s, N.V. ‘s, stichtingen, verenigingen en coöperaties en dergelijke) lopen aan tegen wat de belastingdienst als ‘zakelijk‘ ziet. Wat de belastingdienst hierover vindt is weer gebaseerd op een al weer wat oudere uitspraak van de Hoge Raad uit onder andere 2011. Kort samengevat is er niets op tegen als een rechtspersoon geld uitleent aan derden, maar die lening moet dan wel voldoende ‘zakelijk’ zijn. Wat is (voldoende) ‘zakelijk’ is dan de vraag. Het makkelijkste is om die vraag omgekeerd te beantwoorden: wat is ‘onzakelijk‘? Een 100% dekkende definitie is daarvan ook niet te geven, wel een paar tekenen van onzakelijkheid:
* het aantrekken van geld door de lener is bij een bank onmogelijk;
* er is geen geldleningsovereenkomst aanwezig;
* er is geen met bancaire leningen vergelijkbare rente afgesproken;
* er zijn geen zekerheden gesteld en
* er is geen aflossingsschema overeengekomen.
Afgezien van de formele kwesties (overeenkomst, rente% en aflossingsschema) is het eigenlijk simpelweg de vraag of de uitlener het geld ook op deze manier zou hebben uitgeleend aan een willekeurige derde, de overbuurman of zo. Bij dit soort leningen gaat het nogal eens om leningen die meer een ‘vriendendienst’ of een noodgreep zijn dan een puur zakelijke belegging en vaak ook om leningen aan ‘verbonden partijen’, zelfs aan eigen B.V. ‘s. Of de Directeur-Grootaandeelhouder in privé, of familie.
Als je als rechtspersoon toch onzakelijk geld uitleent, wat zijn dan de gevolgen? Of kunnen de gevolgen zijn?
Als eerste kan de Belastingdienst bij onvoldoende zakelijkheid en/of persoonlijke betrokkenheid van de directeur-grootaandeelhouder de hele lening als loonbetaling of dividenduitkering zien. Met navenante belastingheffing natuurlijk (en die is nogal aan de erg hoge kant dan). Mocht er iets fout gaan (en dus de lener niet betaalt) kan de Belastingdienst de afschrijving ten laste van de winst weigeren (dat is al van auw) en er volgens loon of dividend van maken (en dat is nog meer auw).
Inkomstenbelasting
Voor ondernemers die direct onder de Inkomstenbelasting vallen (eenmanszaken, vennootschappen onder firma, maatschappen en dergelijke) ligt dat anders. Het uitlenen van geld uit het bedrijf aan een derde betekent dat het eigen bedrijf teveel geld heeft, of althans meer dan nodig voor de normale bedrijfsvoering, en dat overtollige geld hoort volgens de fiscale regels (‘vermogensetikettering’) niet in het bedrijf te zitten maar in privé. Wat een ondernemer met zijn privé geld doet moet ‘ie helemaal zelf weten. Dus uitlenen, onder welke condities dan ook, mag. In Box 3 wel te verstaan, niet bedrijfsmatig. Gaat het fout met die lening dan wil de ondernemer dat vaak van het fiscale inkomen aftrekken en dat kan dan dus niet, helaas.
Maar er kunnen situaties zijn waarin ook deze groep ondernemers terecht zakelijke ‘leningen’ verstrekken, bijvoorbeeld aan verbonden leveranciers of afnemers die belangrijk zijn en het moeilijk hebben. Dat kan gaan om een lening, maar ook om het even niet incasseren van debiteurenvorderingen of het vooruitbetalen op leveringen. Als de ondernemer het zakelijke nut daarvan voldoende aannemelijk kan maken is het zeer wel mogelijk om – als er dan toch niet betaald wordt – het verlies af te trekken van de fiscale winst.
Conclusie
Wees heel erg voorzichting met dit soort leningen en kredieten. Voldoe in ieder geval op zijn minst aan de formele eisen…..
En bij twijfelen: niet oversteken.