Onrust, verwarring, boosheid, oproer op weblogs en in kranten.
Zelfs Kamervragen! De reden voor al die ophef?
(Bijna) alle ondernemers kregen begin dit jaar een Voorlopige Aanslag (VA) voor de over 2015 te betalen Inkomstenbelasting en Premie Zorgwet. Of we die even wilden betalen. Ineens (met korting), in 11 maandtermijnen mocht ook.
Huh? Denken jullie dan, waarom die ophef: dat is toch al jaren zo, een VA in januari? Jazeker dat is al jaren zo, maar vanaf 2015 gaat die VA-procedure anders dan voorheen en er zijn ondernemers die daardoor ineens een probleem hebben. Vinden ze.
Ik probeer het uit te leggen: saaie materie, maar belangrijk – want geld.
Het uitgangspunt van de belastingheffing is dat iedereen, ook zelfstandigen dus, hun belasting(en) en premies betalen over het inkomen dat ze in jaar x verdienen en ook betalen in het jaar dat ze dat inkomen verdienen, in jaar x dus. Mensen in loondienst of met een uitkering weten niet beter: hun belastingbetaling wordt iedere maand uitgerekend en via de loonadministratie van hun inkomen afgehaald en direct naar de fiscus overgemaakt.
Betalen in het jaar waarin je verdient is een goed uitgangspunt, vind ik. Je sleept niet allerlei (grote?) belastingschulden achter je aan die dan soms ook nog op een onmogelijk moment op de deurmat ploffen. Wat je ook van belastingen mag vinden: als we het doen, laten we het dan zo goed mogelijk doen.
Copy/Paste
Inhouden op loon of uitkering kan bij een ondernemer natuurlijk niet, die moet dat dus allemaal zelf (laten) doen: het voorspellen van inkomen en aftrekposten en het betalen. Voorspellen ongeveer dan, want inkomen en aftrekposten van een ondernemer zijn niet ieder jaar hetzelfde. Dat wordt dus schatten, met een scherp vooruitziende blik ook nog omdat die VA al in januari wordt opgelegd en niemand dan al kan weten wat er in dat jaar gaat gebeuren.
Niet erg, de Belastingdienst bedacht daarvoor in de jaren ’90 een systeem: de Automatische Voorlopige Aanslag Regeling, de AVAR dus. Dat systeem keek 2 jaar terug voor het inkomen en de aftrekposten (voor inkomen 2015 dus naar 2013) en ging er vervolgens van uit dat 2015 wel hetzelfde zou zijn (copy/paste avant-la-lettre dus). Die manier van werken klopte natuurlijk in pak ‘m beet 75%/80% van de gevallen ook wel, ongeveer. De resterende 25%/20% werd via de ‘knijp-en-piep-methode’ geprikkeld betere cijfers in te (laten) sturen en dan werd de VA aangepast. Veel werk toen (op papier nog, met postzegel erop).
Zelf doen
Ongeveer halverwege het vorige decennium vond ‘Den Haag’ dat dat echt niet meer zo kon. Een ongebreideld vertrouwen in efficiënte automatisering en het nieuwe internet maakte het mogelijk om die verantwoordelijkheid bij de zelfstandigen zelf te leggen. Dat werkte (dachten ze toen) bij de Toeslagen ook zo goed. Dus werd AVAR overboord gegooid en werden de VA ’s in januari gebaseerd op wat het inkomen al jaren geleden was (soms zelfs gebaseerd op meer dan 10 jaar oude gegevens). De ondernemer kon via de persoonlijke belastingpagina die VA aanpassen aan de recentste cijfers, tot maximaal 4 keer per jaar zelfs. Moest je wel even alle inkomensbestanddelen goed inschatten natuurlijk, want alleen het te betalen belastingbedrag aanpassen kon niet; alle relevante vragen moesten ingevuld worden. Nogal een klus dus.
Mooi bedacht, maar de meeste zelfstandigen hadden natuurlijk wel wat beters te doen dan dit, als ze al voldoende zicht hadden op hun inkomen dat jaar. En …. de zelfstandigen die geen VA (of een hele lage) kregen vonden dat vaak ook wel best zo. Ze betaalden wel een jaartje later, als hun jaarcijfers en aangiften klaar waren. Had je toch leuk een jaartje extra geld op je rekening waar je leuke, of nuttige, dingen mee kon doen. Kortom: dit werkte niet (gezien vanuit de Belastingdienst dan).
The return of AVAR
Dus bedenkt de Belastingdienst in 2014 iets ‘nieuws’: de VA ’s worden vanaf 2015 gebaseerd op het inkomen van 2 jaar geleden (2013 dus). En voor degenen bij wie dat niet klopt? Die kunnen via de ‘knijp-en-piep-methode’ hun VA ’s aanpassen (of dat laten doen door hun belastingadviseur): de AVAR is dus terug, alleen heet ‘ie nu geen AVAR meer.
Jammer natuurlijk voor al die zelfstandigen die nu ineens (vaak goede, ongeveer dan) VA ’s krijgen en dus ook ineens moeten gaan betalen volgens het principe: betalen in het jaar waarin je verdient. En dan moet binnenkort natuurlijk 2014 ook nog ingehaald worden (na het indienen van de aangifte 2014). Vandaar de boosheid en die snap ik ook wel, het had (om het in moderne Newspeak te zeggen) “wat beter gecommuniceerd” kunnen worden.
Maar tegelijk is het ook wel een beetje “eigen schuld, dikke bult”……. De Belastingdienst is nu eenmaal een dure bank om geld te lenen.
‘Sparen’
Oh ja, nog een tip, idee: als je dan de fiscus toch als bank wilt gebruiken, doe het dan niet om te lenen maar om te sparen.
Als je de VA 2015 in één keer betaalt (voor 28 februari!) krijg je een betalingskorting. Als je die korting uitrekent is die ongeveer 3,4%. Als je het geld van die VA nu op een spaarrekening hebt staan krijg je een rente van ….%.
Dus als je het geld lang (een jaar) kunt missen: pakken, die korting.